-
1 масса
1. жмасса2. жчего; разг.бик күп, донъя -
2 навалить
1. сов.кого-что, на кого-чтойөкмәтеү, өҫтөнә һалыу (тейәү, өйөү, йығыу, ауҙарыу)2. сов. что, чегоположить в беспорядкенисек етте шулай (теләһә нисек) ауҙарыу (һалыу, тейәү, өйөү)3. сов.обычно безл.; разг.нагнать, надуть в большом количествекүп итеп яуыу4. сов.обычно безл.; разг.собраться в большом количествебик күп йыйылыу -
3 народ
м; в разн. знач.халыҡ -
4 бездна
1. жтөпһөҙ, упҡын, тәрән2. ж разг.множествобик күп, сикһеҙ күп, икһеҙ-сикһеҙ, иҫәпһеҙ-хисапһыҙ -
5 найти
Iсов. кого-что; в разн. знач.табыу, тип табыу, күреү, һиҙеү, һанаунайти себе смерть (могилу, конец) — үҙенең үлемен табыу
концов не найти — осона сыға алмау, рәтен таба алмау
II1. сов.на кого-чтонадвинутьсябарып бәрелеү (төртөлөү, менеү)2. сов.на чтозакрыть собойҡаплау3. сов.собратьсяйыйылыу, килеп тулыу, тулыунашла коса на камень — ҡара-ҡаршы килеү (ҡараштар, характерҙар бәрелеше тураһында)
стих нашёл — кәйефе килде, теләге уянды, илһамланды
-
6 привалить
1. сов. чтопридвинуть, прислонитьһөйәү, һөйкәү, терәп ҡуйыу2. сов.пристать к чему-л.килеп туҡтау, туҡталыу, туҡталыш яһау3. сов. разг.эркелеү, килеп баҫыу (етеү), эркелеп килеү -
7 вековой
1. прил.бик ҡарткүп йәшәгән2. прил.боронғо, быуаттар буйына (элек-электән) килгән -
8 видимо-невидимо
нареч.; разг.иҫәпһеҙ-хисапһыҙ, бик күп, икһеҙ-сикһеҙ -
9 копейка
1. жтин2. ж собир.; разг.тин, аҡсадо последней копейки (истратить, отдать и т.д.) — һуңғы тингә тиклем
на копейку — бик аҙ, бер тинлек
ни копейки; ни копейки нет (за душой) — бер тин аҡсаһыҙ, бер тин аҡсаһы юҡ
-
10 мастерски
нареч.бик оҫта, үрнәк булырлыҡ -
11 особенно
-
12 пропасть
1. жупҡын, ярлау2. сов.юғалыу, юҡ (ғәйеп) булыу, юҡҡа сығыу3. ж перен.между кем-чем-л.ҙур айырма4. сов.перестать появлятьсякүренмәү, юғалып тороу, ғәйеп булыу5. жкого-чего; разг.бик күп, бихисап, иҫәпһеҙ-хисапһыҙ6. сов.скрытьсяюҡҡа сығыу, юғалыу, күҙҙән китеү7. сов.утратитьсябөтөү, юҡҡа сығыу8. сов.погибнуть, умеретьһәләк булыу, юҡҡа сығыу9. сов.пройти бесполезноәрәм булыу, бушҡа (заяға) китеү (үтеү) -
13 сказка
ж; в разн. знач.әкиәтни в сказке сказать, ни пером описать — бик шәп, бик һәйбәт, әйтергә түгел, иҫ киткес
-
14 уйма
ж; разг.бик күп, әллә ни саҡлы, хисапһыҙ күп, бөткөһөҙ күпуйма денег — бик күп аҡса, хисапһыҙ күп аҡса
-
15 аховый
1. прост.насар, яман, әшәке2. прост.шуҡ, дыуамал3. прост.иҫ киткес, ғәжәп -
16 кризис
м; в разн. знач.кризисполитический кризис — сәйәси кризис (халыҡтың хөкүмәт сәйәсәтенә бик ныҡ ризаһыҙлыҡ күрһәтеүе һәм илдәге киҫкен сәйәси хәл)
правительственный кризис — хөкүмәт кризисы (төрлө сәйәси ҡаршылыҡ һөҙөмтәһендә хөкүмәттең алмашыныуы)
-
17 пушка
1. жтуп, пушка2. ж мед.пушкарадиоактив нурҙар менән дауалау аппаратыпушкой (из пушки) не прошибёшь (не пробьёшь) — бик күп, иҫәбе-хисабы юҡ (халыҡ тураһында)
кирегә бөткән, тиҫкәре; из пушки по воробьям (стрелять, палить, бить) — ат менән ҡуян ҡыуыу (бәләкәй генә эшкә оло итеп тотоноу, күп көс түгеү)
-
18 свет
I1. мяҡтылыҡ, яҡты, нурдневной свет — көндөҙгө яҡтылыҡ, көн яҡтыһы
2. м разг.рассветтаң, таң атыу3. мисточник освещенияут4. м перен.сатҡы, нурни свет ни заря — бик иртә, ҡара таңдан, таң тишегенән
пролить свет — асыҡлау, асыҡлыҡ индереү, төшөндөрөп биреү
II1. мвселеннаядонъя, ер йөҙө, йыһан2. м уст.обществобарлыҡ кешеләр, халыҡ3. мвысшее обществойәмғиәттең (иң) алдынғы вәкилдәре (кешеләре), элитана край света — ҡош та осоп етмәҫ ергә, ер сигенә, йәһәннәм тишегенә
ни за что на свете — һис бер ваҡытта ла, бер ҡасан да, һис тә, бер нисек тә
явиться (появиться) на свет: — 1) донъяға килеү (тыуыу)
2) донъяға сығыу, донъя күреү (баҫылып сығыу – китап һ.б.); на чём свет стоит (ругать) — эттән алып эткә һалыу, эт тиреһен битенә ҡаплау
сжить со света — көн күрһәтмәү, яҡты донъянан ебәреү, башына етеү, ҡәбергә индереү
-
19 старожил
1. мэлектән (бик күптән) йәшәүсе2. мобычно мн. старожилыкоренные жителитөп (ерле) халыҡ, борондан йәшәгән кешеләр -
20 стена
1. жстена, диуар2. ж перен.кәртә, ҡаршылыҡ3. ж перен.тесный ряд, сплошная массастеналай (стена кеүек) тороу (килеү, барыу)стена в стену; стена об стену: — 1) яҡында, эргәлә
2) күршелә, күрше бүлмәлә (квартирала); встать стеной — берҙәм (бер төптән) тороу
прижать к стене; припереть к стене — ҡыҫымға алыу
в четырёх стенах сидеть (жить) — өйҙән сыҡмай ултырыу, гел өйҙә булыу
как за каменной стеной (быть, находиться) — бик тыныс ҡына (йәшәү, булыу), ышаныслы (арҡалана алырлыҡ) хәлдә (булыу)
хоть головой об стену бейся — башыңды ташҡа бәрһәң дә (үтәй алмаҫлыҡ эш, ауыр хәл тураһында)
- 1
- 2